همسایه مسجد
می پرسی چرا کور محشور شده ای ؟(1)
آیا در دنیا همسایه مسجد نبودی ؟ آن را دیدی ؟
مگر این آیات را نخوانده ای که :
هر کسی در این دنیا کور (دل) باشد در آن دنیا کورتر است (2) ؛
و همچنین : و هر کس از هدایت من [ که سبب یاد نمودن از من در همه امور است ] روی بگرداند ، برای او زندگی تنگ [ و سختی ] خواهد بود ، و روز قیامت او را نابینا محشور می کنیم. (3)
آیا در دنیا همسایه مسجد نبودی ؟ آن را دیدی ؟
مگر این آیات را نخوانده ای که :
هر کسی در این دنیا کور (دل) باشد در آن دنیا کورتر است (2) ؛
و همچنین : و هر کس از هدایت من [ که سبب یاد نمودن از من در همه امور است ] روی بگرداند ، برای او زندگی تنگ [ و سختی ] خواهد بود ، و روز قیامت او را نابینا محشور می کنیم. (3)
هر آن کس ز یادم کند احتراز ....... نـــــگردد به رویش در رزق باز
چو محشور گردد به پیش خدا ..... بود دیـده اش کـور ، روز جزا (4)
چو محشور گردد به پیش خدا ..... بود دیـده اش کـور ، روز جزا (4)
گاهی اوقات برای ادای نماز به مساجد محله های مختلف می روم . تعداد صفوف برخی از مساجد شهر ، خیلی اندک است در حالی که آن مسجد همسایگان زیادی دارد !

برای همسایه مسجد مکروه است که بدون عذری مانند باران ، نماز را در غیر آن مسجد بجای آورد.
همسایه مسجد کیست؟ در برخی از روایات همسایه مسجد را چهل خانه از هر طرف ذکر نموده اند.(4)
در حدیثی از امیرالمؤمنین (ع): «حَرِیمُ الْمَسْجِدِ أَرْبَعُونَ ذِرَاعاً وَ الْجِوَارُ أَرْبَعُونَ دَاراً مِنْ أَرْبَعَةِ جَوَانِبِهَا ، حریم مسجد چهل ذراع و همسایه های آن چهل خانه از چهار طرف است». در حدیث دیگری، کسانی که صدای اذان را می شنوند به عنوان همسایگان مسجد معرفی شده اند.(5)
در قرآن کریم یک اصل حاکمی است که در سورهٴ مبارکهٴ «نبأ» است یک جای قرآن هم بیشتر این مطلب نیامده و آن این است که «جَزَاءً وِفَاقاً»[6] یعنی ما هرگز کیفری بیش از اندازهٴ استحقاق نخواهیم داد آیهٴ 26 سورهٴ مبارکهٴ «نبأ» این است «إِلَّا حَمِیماً وَغَسَّاقاً ٭ جَزَاءً وِفَاقاً» این دربارهٴ سیّئات است ؛ دربارهٴ حَسنات که «مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا»[7] هست، «فَلَهُ خَیْرٌ مِنْهَا»[8] هست و مانند آن، آن جزایی که مطابق با عمل است بیشتر از عمل نیست در خصوص معصیت است ولی دربارهٴ طاعت که جزا بیش از آنهاست خب پس «جَزَاءً وِفَاقاً» این اصل کلی را که قرآن آموخت کفّار هم یا برابر آن فطرتش آگاه بودند یا از اصل قرآنی باخبر شدند به خدا در قیامت عرض میکنند که حالا جهنّم میبری ببر ولی ما را چرا کور محشور کردی «لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمَی» این سؤال، تو که گفتی جزا وفاقِ عمل است ما هم که در دنیا بصیر بودید جهنم هم میخواهی ببری بسوزانی ما نسبت به او حرفی نداریم اما حالا چرا کور محشور کردی، ذات اقدس الهی در پاسخ به اینها مهلت میدهد که چنین سؤالی بکنند تا هم برای آنها در آخرت روشن بشود هم برای مؤمنان در دنیا روشن بشود.(9)
«رب لم حشرتنی اعمی و قد کنت بصیرا» پروردگارا من که در دنیا چشم داشتم، چرا مرا کور به این دنیا آوردی؟ می دانید به او چه جواب می دهند؟ جواب می دهند که بینایی آن دنیا به درد این دنیا نمی خورد، اینجا یک بینایی دیگری لازم دارد که باید در آنجا به دست می آوردی. (قال کذلک اتتک آیاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسی؛ می فرماید: بدین سان بود که آیات ما به تو رسید ولی آنها را فراموش کردی و همان گونه امروز فراموش می شوی( طه/124 تا 126). تو آن چشم بینا را در دنیا پیدا نکردی که آیات ما را ببینی، آیات ما جلوی چشمت بود و نمی دیدی، کور بودی، بدیهی است که اینجا هم کوری، هر که در دنیا چشم باطن داشته باشد اینجا هم چشم دارد، چشم ظاهر که ملاک نیست. (10)
این همه مساجد و مراکز مذهب بود تو آنها را ندیدی به دنبال مراکز فساد میرفتی تو هر جا ببینی جای گناه کجاست آنجا را میدیدی آدرس میگرفتی و میرفتی خب مسجد که درِ خانهات بود، حسینیه که درِ خانهات بود، مراکز قرآن که درِ خانهات بود اصلاً آنها را نمیدیدی ما که تو را کور نکردیم تو کور بودی و کور محشور شدی همین، اینکه میگوید ﴿رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمَی وَقَدْ کُنتُ بَصِیراً﴾ جواب میدهد که اشتباه میکنی تو بصیر نبودی ما کور نکردیم چیزهایی اینجا هست که اینجا با چشمِ دل باید دید تو آن را که فراهم نکردی آن چشمی که داشتی برای دنیا بود اینجا که آن کالاها خبری نیست اینجا جای نامحرم نیست که تو ببینی اینجا جای غیبت نیست تو بشنوی خب گوش برای چه میخواهی، بنابراین کالاها فرق میکند مرئیها فرق میکند، رؤیتها فرق میکند رائیها هم فرق میکند. و اگر کسی با آن وضع بود که ﴿فَلاَ یَضِلُّ وَلاَ یَشْقَی﴾[11] و خطر کوری این است که خود شخص در دنیا خودش را کور کرده ﴿قَالَ کَذلِکَ أَتَتْکَ آیَاتُنَا فَنَسِیتَهَا وَکَذلِکَ الْیَوْمَ تُنسَی﴾ ما کاری نکردیم که بر خلاف «جَزَاءً وِفَاقاً» و امثال ذلک باشد.
سؤال از این است که چرا کور محشور شدی ، جواب این است که نسیان؛
چرا جواب به نسیان داده؟ پاسخ: نه دیگر ،نسیان یعنی تو خودت احکام ما را ندیدی ،حالا هم مورد لطف ما نیستی لطف ما تو را نمیگیرد، همین. خودت کور بودی ما این همه احکام فرستادیم تو ندیدی ، امروز این احکام دارد پیاده میشود نه آن ساخت و ساز ، نه آن پارک ، نه آن معاصی ، آن حرف ها جایش گذشت اینجا جایش نیست ما قرآن و عترت و دین و فطرت و این ها دادیم تو ندیدی ! الآن هم این ها را نمیبینی ، اینجا قیامت است و از اینها خبری نیست . (12)
پی نوشت ها
1-طه/125 .
1-اسراء/72 .
2-طه/124-ترجمه حجت الاسلام انصاریان .
3-طه/124-ترجمه منظوم امید مجد .
4-مرحوم سید محمد کاظم یزدی ، عروة الوثقی ص211 .
5- بحارالانوار، ج 83، ص 380 .
6-نبا/9 .
7-انعام/160 .
8-قصص/84 .
9-آیت الله جوادی آملی ، تفسیر تسنیم .
10-کتاب آشنایی با قرآن 4، صفحه 195-192 .
11-طه/123 .
12-آیت الله جوادی آملی ، تفسیر تسنیم .
همسایه مسجد کیست؟ در برخی از روایات همسایه مسجد را چهل خانه از هر طرف ذکر نموده اند.(4)
در حدیثی از امیرالمؤمنین (ع): «حَرِیمُ الْمَسْجِدِ أَرْبَعُونَ ذِرَاعاً وَ الْجِوَارُ أَرْبَعُونَ دَاراً مِنْ أَرْبَعَةِ جَوَانِبِهَا ، حریم مسجد چهل ذراع و همسایه های آن چهل خانه از چهار طرف است». در حدیث دیگری، کسانی که صدای اذان را می شنوند به عنوان همسایگان مسجد معرفی شده اند.(5)
در قرآن کریم یک اصل حاکمی است که در سورهٴ مبارکهٴ «نبأ» است یک جای قرآن هم بیشتر این مطلب نیامده و آن این است که «جَزَاءً وِفَاقاً»[6] یعنی ما هرگز کیفری بیش از اندازهٴ استحقاق نخواهیم داد آیهٴ 26 سورهٴ مبارکهٴ «نبأ» این است «إِلَّا حَمِیماً وَغَسَّاقاً ٭ جَزَاءً وِفَاقاً» این دربارهٴ سیّئات است ؛ دربارهٴ حَسنات که «مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا»[7] هست، «فَلَهُ خَیْرٌ مِنْهَا»[8] هست و مانند آن، آن جزایی که مطابق با عمل است بیشتر از عمل نیست در خصوص معصیت است ولی دربارهٴ طاعت که جزا بیش از آنهاست خب پس «جَزَاءً وِفَاقاً» این اصل کلی را که قرآن آموخت کفّار هم یا برابر آن فطرتش آگاه بودند یا از اصل قرآنی باخبر شدند به خدا در قیامت عرض میکنند که حالا جهنّم میبری ببر ولی ما را چرا کور محشور کردی «لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمَی» این سؤال، تو که گفتی جزا وفاقِ عمل است ما هم که در دنیا بصیر بودید جهنم هم میخواهی ببری بسوزانی ما نسبت به او حرفی نداریم اما حالا چرا کور محشور کردی، ذات اقدس الهی در پاسخ به اینها مهلت میدهد که چنین سؤالی بکنند تا هم برای آنها در آخرت روشن بشود هم برای مؤمنان در دنیا روشن بشود.(9)
«رب لم حشرتنی اعمی و قد کنت بصیرا» پروردگارا من که در دنیا چشم داشتم، چرا مرا کور به این دنیا آوردی؟ می دانید به او چه جواب می دهند؟ جواب می دهند که بینایی آن دنیا به درد این دنیا نمی خورد، اینجا یک بینایی دیگری لازم دارد که باید در آنجا به دست می آوردی. (قال کذلک اتتک آیاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسی؛ می فرماید: بدین سان بود که آیات ما به تو رسید ولی آنها را فراموش کردی و همان گونه امروز فراموش می شوی( طه/124 تا 126). تو آن چشم بینا را در دنیا پیدا نکردی که آیات ما را ببینی، آیات ما جلوی چشمت بود و نمی دیدی، کور بودی، بدیهی است که اینجا هم کوری، هر که در دنیا چشم باطن داشته باشد اینجا هم چشم دارد، چشم ظاهر که ملاک نیست. (10)
این همه مساجد و مراکز مذهب بود تو آنها را ندیدی به دنبال مراکز فساد میرفتی تو هر جا ببینی جای گناه کجاست آنجا را میدیدی آدرس میگرفتی و میرفتی خب مسجد که درِ خانهات بود، حسینیه که درِ خانهات بود، مراکز قرآن که درِ خانهات بود اصلاً آنها را نمیدیدی ما که تو را کور نکردیم تو کور بودی و کور محشور شدی همین، اینکه میگوید ﴿رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمَی وَقَدْ کُنتُ بَصِیراً﴾ جواب میدهد که اشتباه میکنی تو بصیر نبودی ما کور نکردیم چیزهایی اینجا هست که اینجا با چشمِ دل باید دید تو آن را که فراهم نکردی آن چشمی که داشتی برای دنیا بود اینجا که آن کالاها خبری نیست اینجا جای نامحرم نیست که تو ببینی اینجا جای غیبت نیست تو بشنوی خب گوش برای چه میخواهی، بنابراین کالاها فرق میکند مرئیها فرق میکند، رؤیتها فرق میکند رائیها هم فرق میکند. و اگر کسی با آن وضع بود که ﴿فَلاَ یَضِلُّ وَلاَ یَشْقَی﴾[11] و خطر کوری این است که خود شخص در دنیا خودش را کور کرده ﴿قَالَ کَذلِکَ أَتَتْکَ آیَاتُنَا فَنَسِیتَهَا وَکَذلِکَ الْیَوْمَ تُنسَی﴾ ما کاری نکردیم که بر خلاف «جَزَاءً وِفَاقاً» و امثال ذلک باشد.
سؤال از این است که چرا کور محشور شدی ، جواب این است که نسیان؛
چرا جواب به نسیان داده؟ پاسخ: نه دیگر ،نسیان یعنی تو خودت احکام ما را ندیدی ،حالا هم مورد لطف ما نیستی لطف ما تو را نمیگیرد، همین. خودت کور بودی ما این همه احکام فرستادیم تو ندیدی ، امروز این احکام دارد پیاده میشود نه آن ساخت و ساز ، نه آن پارک ، نه آن معاصی ، آن حرف ها جایش گذشت اینجا جایش نیست ما قرآن و عترت و دین و فطرت و این ها دادیم تو ندیدی ! الآن هم این ها را نمیبینی ، اینجا قیامت است و از اینها خبری نیست . (12)
پی نوشت ها
1-طه/125 .
1-اسراء/72 .
2-طه/124-ترجمه حجت الاسلام انصاریان .
3-طه/124-ترجمه منظوم امید مجد .
4-مرحوم سید محمد کاظم یزدی ، عروة الوثقی ص211 .
5- بحارالانوار، ج 83، ص 380 .
6-نبا/9 .
7-انعام/160 .
8-قصص/84 .
9-آیت الله جوادی آملی ، تفسیر تسنیم .
10-کتاب آشنایی با قرآن 4، صفحه 195-192 .
11-طه/123 .
12-آیت الله جوادی آملی ، تفسیر تسنیم .
برگرفته از:http://noormag.mihanblog.com/post/261
+ نوشته شده در دوشنبه بیست و هشتم فروردین ۱۳۹۱ ساعت 1:30 توسط اعضای کانون
|